Cortisol

Er zijn van die dingen in het leven waar je geen flauw benul van hebt, tot ze ineens je hele doen en laten beginnen te verzieken. Cortisol, bijvoorbeeld. Tot voor kort dacht Mr willy dat dat iets was wat in haargel zat, of een stofje waar bodybuilders over praten aan het proteïnerek in de fitness. Maar neen, het is dus een hormoon. Een heel belangrijk hormoon zelfs. Eentje dat je bijnieren aanmaken, normaal gezien zonder veel gedoe, en dat een hoofdrol speelt in hoe je lichaam omgaat met stress, emoties, energie en zelfs je bloeddruk.

En als je te weinig cortisol in je bloed hebt, dan krijg je weliswaar geen zeldzame ziekte uit het tropisch regenwoud, maar je wordt gewoon een ramp in eigen huis. Je wordt moe, licht in je hoofd, prikkelbaar, emotioneel labiel, en soms ronduit depressief. Zet er een beetje stress op, en je wordt een ongeleid projectiel — je begrijpt jezelf niet meer, en je huisgenoten al helemaal niet.

En nu krijgt Mr willy, als rechtgeaarde kankerlijer, abiraterone. En die zorgt ervoor dat de aanmaak van het laatste beetje testosteron in de bijnieren wordt onderdrukt. En dat vinden die etterbakjes van kankercellen niet fijn — daar gaan ze dood van. Niet helemaal, Mr willy’s PSA is gestegen van 0.27 naar 0.33 op twee maanden tijd, maar daar kan hij best mee leven. Geen reden om zich daar nu al zorgen over te maken.

Dus ja, die abiraterone is best doeltreffend, maar hij gooit ook de hele aanmaak van cortisol in de bijnieren plat. Helemaal plat, niet een beetje. En dan moet je iets krijgen om dat gemis op te vangen. Dat wordt dan prednison, een tabletje dat in je lever wordt omgezet in prednisolon, de kunstmatige vervanger van cortisol. Probleem opgelost, zou je denken.

Maar het lichaam is geen klok. En al zeker geen Zwitserse. Want die prednisolon onderdrukt op zijn beurt ook nog eens het laatste restje eigen aanmaak dat je misschien nog had. Kortom: abiraterone + prednison = volledige hormonale shutdown. Tenzij je precies de juiste hoeveelheid vervangt. En dat is nu net waar het schoentje wringt. Want die dosis prednison wordt standaard ingesteld, maar bijna nooit opgevolgd of bijgestuurd. En ondertussen loop je daar dan rond met een lijf vol misverstanden en een hoofd als een onweer.

En nu was Mr willy gisteren op controle geweest. Niet bij de uroloog deze keer, wel bij de neuroloog. De bovenkamer moest onder de loep. “Routinecontrole,” had hij tegen Mevr willy gezegd. Een zoethoudertje. Want de enige routine in zijn leven zijn de pillen. En de verwarring.

Want al geruime tijd klaagt hij over zijn koppie. Namen glippen weg als paling in een emmer olie, afspraken verdwijnen uit z’n hoofd nog voor ze zijn ingepland, en als de computer weer eens vraagt naar zijn wachtwoord, krijgt hij het liefst meteen euthanasie. Maar goed, dat kon nog charmant zijn. Tot ook zijn lontje begon te krimpen als een wollen trui in de droogkast.

Waar hij vroeger een baken van rust was voor Mevr willy — een soort menselijk lavendelzakje, zeg maar — is hij nu een soort rijdende ketel onder druk. Eén foute opmerking, een slechte parkeerplaats, of een printer die zijn kuren heeft… en hopla, Mr willy schiet in actie. Niet altijd rationeel. Dikwijls zelfs met stemverheffing. En achteraf weet hij niet meer goed waarom.

Zeker als er stress bij komt kijken, is Mr willy compleet van de kaart. Vergeetachtig, zijn voorkant weet niet meer waar zijn achterkant stond. Geen land mee te bezeilen. Een tikje panisch, een snuifje boos, een wolk van verdriet. En dan liep hij een uur later weer te mompelen dat het hem speet. Dat hij zichzelf niet herkende. Dat het niet zo bedoeld was.

Enfin, hij had het dus allemaal netjes uitgelegd aan de neuroloog. Die keek vriendelijk, knikte af en toe, en stelde dan de ene vraag na de andere. Wist hij nog wat voor dag het was? Wie de premier was? Wat er gisteren op het menu stond? En ook wat moeilijkere. Pfff, probeer maar eens 30 dieren op te noemen op minder dan 45 seconden.

Dán krijg je pas stress.

Maar!!!
Mr willy’s geheugen was nog prima, even goed als twee jaar geleden. En die plekjes met verminderde hersenactiviteit waren er nog altijd uiteraard, maar niks gegroeid. Dus die angst voor nakende vasculaire dementie kan hij wel opbergen.

Maar dan is er nog in de breedte gepraat over Mr willy’s emotionele toestand, die dus ook — volgens de neuroloog — ver beneden peil zat.

En dan hebben ze nog eens geprikt. En wat blijkt: het cortisolgehalte in zijn bloed is 9. NEGEN. Moet normaal minimaal 100 zijn, en liever nog wat meer (300-500).

En eigenlijk is dat goed nieuws. Want dat is dus met (aangepaste) medicatie op te lossen. Nu zijn er in dat bloed nog wat andere dingen die onderzocht moeten worden, maar daar heeft het labo even tijd voor nodig.

Eind volgende week is er een belafspraak, en met een beetje geluk loopt Mr willy er dan weer fluitend rond. En ook Mevr willy zal een stuk gelukkiger zijn.

Wordt vervolgd.