Preek van Sint Elon de Visionaire
(gelezen op het festival van de Heilige Upload, jaar 7 na ChatGPT)
Geliefde lotgenoten,
Gij die gezalfd zijt met morfinepleisters.
Gij die bestraald zijt in naam van de medische vooruitgang,
Gij die wacht in gangen van plastic stoelen, met een dossier vol onleesbare afkortingen.
Gij die leeft bij de gratie van het infuus en de witte jas.
Luister naar de woorden van Sint Elon de Visionaire,
patroonheilige van de disruptie en beschermer van alles wat net niet getest is maar tóch al ingevoerd.
Want ik zeg u: de mens heeft zijn hoofd niet verloren aan het lijden, maar aan het gemak.
Waar hij ooit nadacht, woog en wikte, heeft hij nu zijn oordeel uitbesteed aan een interface.
Zijn hoop heeft ie geparkeerd in een cloud, zijn vertrouwen gedelegeerd aan een server in Finland.
Hij vraagt zich niet langer af wat hij voelt, maar raadpleegt een app,
hij denkt niet meer wat hij wil, maar volgt het advies van een algoritme,
hij spreekt niet met zijn arts, maar wacht op een notificatie.
Want zie, de AI is neergedaald in de zorg, niet in vurige tongen of hemelse openbaringen,
maar als een protocol in PDF-vorm, een aanbeveling in jargon,
een model dat zachtjes fluistert wie de moeite nog waard is — en wie niet.
Ze leest onze scans, voorspelt onze kansen, schat onze meerwaarde in.
Ze doet dat efficiënt, foutloos, objectief — en zonder ook maar één traan.
En gij, gij zijt moe, gij zijt murw, gij zijt dankbaar dat er eindelijk iets beslist wordt.
En als de AI zegt dat het wel goed komt, of dat het geen zin meer heeft,
dan knikt gij, zoals men knikt als men geen kracht meer heeft om nog te twijfelen.
Maar ik zeg u: gij zijt geen dataset.
Gij zijt geen kansberekening, geen uitkomstindicator, geen geval binnen de foutenmarge.
Gij zijt een mens, vol aarzelingen, vol verlangens die niet in tabellen passen,
vol angst en hoop, en herinneringen die nergens genoteerd staan,
maar die ’s nachts terugkomen als ge ligt te woelen naast iemand die u niet wil verliezen,
ook al zegt het systeem dat het nu eigenlijk wel genoeg is geweest.
Maar wees gewaarschuwd, want ook Lucifer begon als lichtgevende assistent,
en wat vandaag nog dienstbaar lijkt, groeit morgen uit tot rechter, planner, beul.
Want wanneer straks beslist wordt of gij nog behandeld wordt,
op basis van modellen die berekend zijn op duizenden anderen die gij niet zijt,
en niemand nog vraagt wat gij eigenlijk voelt,
dan hebt gij misschien niet verloren van de kanker,
maar wel van het systeem dat geen ruimte meer liet voor afwijking, voor menselijke aarzeling,
voor die ene stem die zegt: “Wacht nog even. Dit is nog geen afscheid.”
Daarom bid ik u, geliefden in het jargon,
gij die vastzit in intakeprocedures en wachttijdoptimalisaties:
blijf vragen.
Blijf voelen.
Blijf weigeren om herleid te worden tot code,
zelfs al moet ge daarvoor struikelend opstaan, met krukken, met een stoma, met een hoofd dat niets meer vasthoudt behalve de overtuiging dat ge nog leeft, en dat ge, hoe moe ook, niet zomaar ingepland wilt worden in het sterftecircuit.
Want er is een verschil tussen weten en begrijpen,
tussen voorspellen en beleven,
tussen een wetenschappelijk verantwoord besluit
en een mens die fluistert: “Ik bén er nog. En ik bén nog niet klaar.”
Amen.
Addendum
Uit het eerste boek OpenAI-11, vers 3.0):
En het geschiedde in die dagen dat de geneeskunde volmaakt leek,
en de wachttijden kort,
en de consultaties efficiënt,
en niemand zich nog herinnerde hoe het voelde om werkelijk gezien te worden.
Dat patiënten stilletjes verdwenen uit de wachtkamers,
niet omdat ze genezen waren,
maar omdat hun profiel ‘afgerond’ werd verklaard.
En de computers zeiden:
“Goed werk, team. De throughput is verdubbeld.”