België mag dan wel een klein land zijn, op vlak van gezondheidszorg spelen we nog altijd in een hogere klasse. Je kiest hier zélf je arts, zélf je ziekenhuis, en heel wat dokters zijn geconventioneerd — wat betekent dat ook minder begoede patiënten nog kunnen rekenen op een menswaardige zorg met behoorlijke terugbetaling. Het is een systeem waar we trots op mogen zijn, en dat tot op vandaag werkt. Maar daar komt stilaan verandering in.
Vorige maandag legden artsen, specialisten en tandartsen massaal het werk neer. Niet omdat ze liever op een terras zaten of hun ochtendkoffie gemist hadden, maar omdat ze zich steeds meer vastgereden voelen in een zorgsysteem dat van bovenaf hervormd wordt alsof het om een spreadsheet gaat.
Minister Vandenbroucke wil vereenvoudigen, structureren, supplementen indijken, conventies herbekijken. Wat er op papier keurig uitziet, maar volgens veel artsen het menselijk gezicht van de zorg laat verdwijnen.
En dus kwamen ze in actie. Omdat ook zij bang zijn dat wat vandaag nog vanzelfsprekend lijkt, straks voorgoed voorbij is.
Nou goed, geen paniek.
De kankerzorg draaide gewoon door, werd er gezegd. Spoed ook. Dus wij, de uitverkorenen met een stempel op ons dossier en een nummertje in het oncologisch peloton, hoefden ons geen zorgen te maken.
Maar ergens knaagt het. Want als artsen staken — niet omdat ze te weinig verdienen, maar omdat ze bang zijn voor wat er boven hun hoofd broeit — dan weet je: er zit iets fout wat je niet kunt meten met een thermometer.
Blijkbaar wil Vandenbroucke — Frank voor de vrienden, al betwijfel ik of hij die nog heeft onder de artsen — het hele systeem herwerken. Minder supplementen. Meer controle. En vooral: meer structuur.
Dat klinkt goed. Structuur klinkt altijd goed. Tot je merkt dat jij als patiënt vooral structuur krijgt in wat je níét meer kunt kiezen.
Want kijk, het recht om vrij je arts te kiezen — dat blijft, zegt Frank. En da’s juist. Op papier mag je nog altijd overal heen.
Maar probeer als je een verhoogde tegemoetkoming hebt maar eens een niet-geconventioneerde specialist te betalen. Veel succes. Vrije keuze is mooi zolang je portemonnee niet protesteert.
Voor wie dat niet kent: een geconventioneerde arts volgt de officiële tarieven van het ziekenfonds.
Een niet-geconventioneerde arts mag supplementen aanrekenen, soms tientallen euro’s bovenop de standaardprijs — en die betaal je zélf. Ook met verhoogde tegemoetkoming. En daar verandert dus niks aan.
Want dat is de realiteit: Als jouw vaste arts zich uit het conventiesysteem terugtrekt — uit principe of protest — dan moet jij, arme sukkel met kanker én verhoogde tegemoetkoming, kiezen tussen twee dingen die eigenlijk geen keuze zouden mogen zijn:
Ofwel ga je elders, naar een geconventioneerde maar onbekende arts die je dossier nog niet kent.
Ofwel blijf je trouw aan je vertrouwde dokter en betaal je supplementen die je amper kunt dragen.
En dat verandert dus níét in de hervorming.
Geen uitzondering, geen bescherming, geen plafond voor kwetsbare mensen. Je mag kiezen wat je wil, zolang je maar kiest uit wat je kunt betalen.
Misschien dat Frank dát eens moet hervormen.
Niet de structuur, maar de kloof.
Niet de administratie, maar de toegang.
En ja, ik weet wel dat de zorg betaalbaar moet blijven voor de overheid. Maar ik zou ze ook graag betaalbaar houden voor mezelf. En voor al die andere sukkels met uitgezaaide kanker, een maximumfactuur die al lang bereikt is, en een verhoogde tegemoetkoming waar we precies niks mee kunnen als de dokter niet-conventioneel blijkt.
Ze noemen dat vrije keuze.
Maar in werkelijkheid is het gewoon een dagmenu voor de armen, en à la carte voor wie het zich kan permitteren.
En eerlijk?
Ik lust dat niet meer.